Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın duyurduğu yeni Depozitosu Olan Ambalajlar (DOA) sistemi, Sıfır Atık hareketine önemli bir katkı sağlayacak. Sakarya’da başlayan uygulama, 2025 yılı sonuna kadar tüm Türkiye’yi kapsayacak. Sistem, belirli bir depozito bedeliyle satılan ambalajların geri dönüşümünü teşvik etmeyi amaçlıyor. Geri dönüşüm, enerji tasarrufu ve karbon emisyonlarının azaltılması hedefleri doğrultusunda çalışan DOA, döngüsel ekonomiye geçişi destekliyor. Türkiye’nin 2053 Net Sıfır Emisyon hedefini gerçekleştirmede kritik bir rol oynaması bekleniyor. Uygulamada kullanılacak olan DOA mobil uygulaması ile tüketiciler kolaylıkla iade işlemlerini gerçekleştirebilecek ve depozito bedellerini geri alabilecekler.

DOA Sistemi Nasıl Çalışıyor?

Depozito Yönetim Sistemi (DYS), belirli bir depozito bedeliyle piyasaya sürülen ürünlerin tüketim sonrası iade edilmesi ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayanıyor. DOA mobil uygulaması, Android ve iOS mağazalarından ücretsiz indirilebiliyor. Karekod okuma özelliğiyle çalışan uygulama, iade makinelerine bırakılan ambalajların depozito bedelini kullanıcının e-cüzdanına aktarıyor. Bu bakiye, QR kodlu ödeme noktalarında, anlaşmalı market ve restoranlarda kullanılabiliyor. Biriken bakiye ayrıca banka hesaplarına da havale edilebiliyor. Türkiye Emlak Katılım Bankası’nın altyapısı, tüm finansal işlemleri güvence altına alıyor. Sistemin işletim kolaylığı, tüketicilerin aktif katılımını artırarak başarıya ulaşmasını sağlayacak.

DOA'nın Destekçileri ve Hedefleri

Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA), sistemin yöneticiliğini üstleniyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) ise önemli destekçiler arasında yer alıyor. Sistem, yılda yaklaşık 25 milyar adet ambalajın toplanmasını hedefliyor. Geri kazanım ile ülke ekonomisine yıllık yaklaşık 520 milyon avro katma değer sağlanması öngörülüyor. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü işbirliğiyle 1 Ağustos 2023'ten itibaren 22 milyar adet içecek ambalajı işaretlendi ve piyasaya sürüldü. Bu sayının önümüzdeki yıllarda artması bekleniyor. Sistemin başarılı bir şekilde uygulanması, Türkiye'nin çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasına büyük katkı sağlayacaktır.

Hangi Ambalajlar Kapsamda?

DOA logosu taşıyan, cam, plastik ve alüminyumdan yapılmış 0,1 litre ile 3 litre arasındaki tek kullanımlık ambalajlar zorunlu depozito kapsamında. Depozito bedeli, bu ambalajlar için ödenecek. Sistemin kapsamı genişletilebilir ve daha fazla ürün türünü içerebilir. Uygulama, sürdürülebilir bir yaşam tarzını desteklemeyi ve atık yönetimi konusunda farkındalık yaratmayı amaçlıyor. Tüm bu faktörler birleşince, DOA sisteminin Türkiye'nin çevresel geleceği için önemli bir adım olduğu açıkça görülüyor.